Re-inventing Business
De urgentie voor bedrijven om hun businessmodel te innoveren is volgens de studie ‘Re-inventing Business’ van Stichting Management Studies groter dan ooit. Toch doet een derde van de Nederlandse bedrijven er niet aan. Op termijn is dat een bedreiging voor de concurrentiekracht van Nederland. De studie werd 14 juni in boekvorm gepresenteerd op een symposium in de Malietoren te Den Haag. Het eerste exemplaar van het boek ‘Re-inenting Business Hoe bedrijven hun businessmodel innoveren’ werd daarbij aangeboden aan Dick Benschop, President-Directeur van Shell Nederland. Benschop: ‘deze studie oefent niet alleen in het denken over businessmodel vernieuwing, maar geeft ook praktische handvatten om er zelf mee aan de slag te gaan. De studie laat het cruciale belang van innovatie zien in een steeds meer verbonden en snellere wereld’.
Hyperconconcurentie en co-creatie
Ongeveer 70 deelnemers, donateurs van Stichting Management Studies en geïnteresseerden in het onderwerp kwamen op het symposium af. Dick Benschop verwelkomde de studie. Het boek biedt door zijn grondige aanpak een goed overzicht van de Nederlandse situatie en de factoren die bij het vernieuwen van businessmodellen van belang zijn. Bijna 600 bedrijven, een representatieve dwarsdoorsnede van de diverse bedrijven in Nederland, vulden een uitgebreide enquête in en 16 casestudy’s werden toegelicht. Een panel van managers van de casestudy’s gaf inzicht in de relevante managementvragen rond businesmodellen.
Dick Benschop haalde in zijn reflectie op het boek Arie de Geus (oud scenariostrateeg van Shell) aan, die ook door Feike Sijbesma, CEO Koninklijke DSM, in zijn voorwoord wordt genoemd. Eind jaren 90 constateerde hij al dat de survival rate van de mens groter is dan die van de gemiddelde onderneming die maar zo’n 40 à 50 jaar oud wordt. Nu zou dit zelfs geslonken zijn tot 15 jaar. De meest succesvolle bedrijven staan volgens de Geus midden in de wereld en zijn gevoelig voor omgevingsveranderingen. Daarnaast beschikken ze over een coherente identiteit, hebben ze een hoge tolerantie voor activiteiten in de marge van het bedrijf en zijn ze in financiële zin behoudend, dat wil zeggen voorzichtig met slimme financieringsschema’s die gebruik maken van geld van anderen. Ze hebben een lange termijn focus, dat is ook een van de redenen waarom familiebedrijven over het algemeen succesvol presteren en lang meegaan.
Het waardevolle van de studie ‘Re-inventing Business’ is dat het goed laat zien dat we al een wat langere periode te maken hebben met een toenemende hyperconcurrentie, waardoor innovatie van businessmodellen steeds noodzakelijker wordt. Ook wordt de samenhang tussen de hefbomen voor verandering van het businessmodel inzichtelijk gemaakt. De hefbomen technologie, management innovatie, nieuwe organisatievormen en co-creatie kunnen meer intern strategiegedreven zijn of juist extern klantgedreven zijn, zodat de onderzoekers tot vier basistypen van innovatie komen (de zogenaamde innovatiematrix).
Dick Benschop gaf aan dat met name de hefboom van co-creatie de laatste jaren voor Shell steeds belangrijker zijn geworden. Zo gaat Shell in toenemende mate de samenwerking aan met diverse kleine en grote bedrijven (“open innovatie”). In Technology Ventures wordt geprobeerd het beste van twee werelden te verenigen: het onconventionele karakter van start-ups en het vermogen van grote bedrijven om (dure) demonstratie-projecten te financieren en vol te houden. Er komen ook steeds meer partnerships buiten de eigen bedrijfstak, bijvoorbeeld met ICT-bedrijven gezien de rol die Big Data in energie speelt. Een ander voorbeeld is Dreamworks als partner voor het visualiseren van 3D presentaties.
Uitkomsten uit de empirische studie
In het succes van vandaag ligt het falen van morgen besloten, met name in sterk veranderende omgevingen zijn aanpassingen van businessmodellen steeds vaker noodzakelijk. Er zijn twee basisvormen van businessmodel-innovatie: vernieuwing en replicatie, het verfijnen van het bestaande businessmodel.
Uit het empirisch onderzoek (de surveys) blijkt dat de replicatie van een businessmodel gemiddeld tot 13% resultaatsverbetering kan leiden, maar dat dit maar echter door 2% van de bedrijven daadwerkelijk wordt gedaan. Het echt vernieuwen van een businessmodel wordt slechts door 0,3% van de bedrijven toegepast (de resultaten kunnen dan tot wel 8% stijgen), 11% kiest voor fixatie van het businessmodel. De duale strategie wordt door 14% gekozen en kan tot circa 18% resultaatsverbetering leiden.
Toch verwaarloost een op de drie bedrijven haar eigen businessmodel. De sectoren life sciences, ICT en voeding zijn de koplopers als het gaat om businessmodel-innovatie. De overheid, de bouw en de energiesector blijven daarbij achter.
Je bedrijf leren kennen door je klanten
Het boek werd door de panelleden Charles Smit (directeur NXP Nederland), Joop Hylkema (directeur Divisie Technologie Services IMC Merwede) en Henk de Bruijn (directeur Corporate Strategy Havenbedrijf Rotterdam) goed ontvangen. ‘Het geeft taal aan waar je mee bezig bent’ zo gaf Hylkema weer in de paneldiscussie onder leiding van Paul Nobelen, voorzitter van de programmacommissie Stichting Management Studies. Ook de innovatiematrix uit het boek werd als bijzonder nuttig ervaren omdat het de mogelijkheid geeft de eigen onderneming te positioneren.
Het boek laat ook goed de dynamiek van transformatietrajecten zien. Zo heeft het Havenbedrijf Rotterdam zich blijkens het boek in toenemende mate ontwikkeld van ‘landlord’ naar ‘portdeveloper’. Klantgerichtheid is cruciaal om te overleven. De Bruijn zei het op het symposium zo ‘Het is in toenemende mate zo dat je jezelf leert kennen door het kennen van je klanten en concurrenten.’
Praktische inzichten in complexe situaties
In de Europese traditie van management laat het boek ook zien dat er geen beste weg voor innoveren is, en dat er ook geen snelle oplossingen zijn. Wel laat de studie goed zien wat er allemaal nodig is om bijvoorbeeld duale innovatie trajecten met kans op succes in te kunnen gaan.
Het gaat in op mogelijke valkuilen en lessen voor het management en geeft – niet onbelangrijk – ook zicht op de belangrijkste vertragers en versnellers van businessmodel-vernieuwing.
Belangrijk voor innovatie is volgens De Bruijn vrije ruimte: ‘ruimte om gek te doen’, iets wat de Geus hoge tolerantie noemde voor activiteiten aan de rand van de onderneming. In het boek wordt geconstateerd dat de ruimte voor vernieuwingen van een businessmodel door de gerichtheid op korte termijnresultaten wat aan het afnemen is. De neiging om sterk te managen op korte termijn resultaten neemt toe. Gezien de positieve resultaten van innovatie op wat langere termijn zou dat nu juist deze strategie ‘penny wise pound foolish’ zijn.
SCHRIJVERS: Henk Volberda, Frans van den Bosch en Kevin Heij,
ISBN: 978 90 232 5146 0
AAR: 2013
Publicaties & Uitgaves
SMS heeft een lange historie: in juni van dit 2023 bestaan we 56 jaar. De stichting is ontstaan uit de behoefte van het toenmalige VNO aan wetenschappelijk praktijkonderzoek naar arbeidsverhoudingen. De gedachte was dat dit behulpzaam zou zijn bij de cao-onderhandelingen met de vakbonden. Inmiddels zijn we actief op een breder terrein. HR-vraagstukken zijn nog steeds een belangrijk onderwerp, maar onderzoeken gaan bijvoorbeeld ook over kunstmatige intelligentie, circulaire verdienmodellen en sociaal ondernemen. Ieder jaar lopen er een of twee onderzoeken en ronden we er ook een of twee af. De uitkomsten publiceren we in een Nederlands- en Engelstalig (e-)boek. We willen de opgedane kennis en inzichten namelijk breed verspreidenAlle onderzoeken die zijn verricht worden afgesloten met de uitgave van een boek met alle bevindingen. Inmiddels is dit uitgegroeid tot een uitgebreid bibliotheek.
Beleidsbepalende publicaties
In de afgelopen decennia waren ‘centralisatie en decentralisatie van besturing en organisatie’, ‘flexibilisering van bedrijfsprocessen en arbeidsinzet’ en ‘veranderingen in de arbeidspopulatie’ actuele onderzoeksthema’s. Verschillende publicaties hebben grote invloed gehad op het beleid en de ontwikkelingen in het Nederlandse bedrijfsleven.
Een deel van de boeken kunt u downloaden als pdf, de overige titels zijn via de link te bestellen.
2013 Cultural change and leadership in organization
2013 Re-inventing business
2012 Duurzaam ondernemen waarmaken
2011 Leiders in Cultuurverandering
2010 Het Nieuwe Werken Ontrafeld
2006 Alliantiebesturing
2005 Controle is Goed, Vertrouwen nog Beter
2003 Shared Service Centers
titel | schrijver(s) | uitgave | |
---|---|---|---|
92 | Einde van strategie !? Tussen wendbaarheid en koers houden | Ard Pieter de Man, Ludwig Hoeksema, Anna Plotnikova | 2022 |
91 | De winst van purpose: Hoe ondernemingen het verschil kunnen maken | Henk W. Vol-berda, Jatinder S. Sidhu, Pushpika Vishwanathan, Kevin Hei & Zahra Kashaniza-deh | 2022 |
90 | S.L.I.M. managen van AI in de praktijk Hoe organisaties slimme technologie implementeren | Lauren Waardenburg, Marleen Huysman en Marlous Agterberg | 2020 |
89 | Samen Innoveren! Nieuwe Kansen voor Corporates en Startups’ | Jessica van den Bosch, Jan Peter van den Toren, Bas van der Starre, Chris Eveleens en Aswin van Oijen | 2019 |
88 | Sociaal Ondernemen Van ambitie naar meervoudig rendement | Karen Maas, Carly Relou, Tasneem Sadiq, Rob van Tulder en Mark Hillen | 2018 |
87 | Re-inventing business. How firms cope with disruption | Henk Volberda, Frans van den Bosch and Kevin Heij | 2018 |
86 | Route Circulair. Een roadmap voor een circulair bedrijfsmodel | Dionne Ewen, Lieke Ossenblok, Helen Toxopeus, Guido Braam en Karen Maas | 2017 |
85 | GameChangers. Hoe Nederlandse bedrijven het spel veranderen | Ad van den Oord, Arjen van Witteloostuijn, Arjan van den Born en Pim van Klink | 2016 |
84 | Social Media? Social Business! De groei naar sociale volwassenheid | Gerrita van der Veen, Arne Maas, Anne-Marie Delfgauw en Han Gerrits | 2015 |
83 | Een rijke historie met toekomst - Voortbouwen op 50 jaar Stichting Management Studies | 2015 | |
82 | Nieuwerwets organiseren | Hans de Bruijn, Haiko van der Voort, Harald Warmelink, Ruben van Wendel de Joode en Nikki Willems | 2014 |
81 | Managing the Transition to a Sustainable Enterprise. Lessons from Frontrunner Companies | Rob van Tulder, Rob van Tilburg, Mara Francken and Andréa da Rosa, Earthscan | 2013 |
80 | Schaarste bestaat niet. Strategisch omgaan met de factor arbeid | Ronald Dekker, Geert-Jan Waasdorp, Charissa Freese en Veronique Oonk | 2013 |
79 | Re-inventing business. Hoe bedrijven hun businessmodel innoveren | Henk Volberda, Frans van den Bosch en Kevin Heij | 2013 |
78 | Cultural Change and Leadership in Organizations. A Practical Guide to Successful Organizational Change | Jaap Boonstra, Wiley Blackwell | 2013 |
77 | Duurzaam ondernemen waarmaken. Het bedrijfskundig perspectief | Rob van Tilburg, Rob van Tulder, Mara Francken en Andréa da Rosa | 2012 |
76 | Leiders in Cultuurverandering. Een praktische gids voor strategische en culturele veranderingen in organisaties | Jaap Boonstra | 2e druk 2011 |
75 | Het nieuwe werken ontrafeld. Over Bricks, Bytes & Behavior | Ruurd Baane, Patrick Houtkamp en Marcel Knotter | 3e druk 2011 |
74 | Shared Service Centers II. Van kostenbesparing naar waardecreatie | J. Strikwerda | 2e druk 2010 |
73 | De ontwortelde onderneming. Ondernemingen overgeleverd aan financiers? | Arnoud W.A. Boot | 2e druk 2010 |
72 | Springen over de grens. Praktijkcases van Nederlands ondernemerschap in een globaliserende economie | C. van Essen, J. Meijaard | 2009 |
71 | Innovatieroutine. Hoe managers herhaalde innovatie kunnen stimuleren | Danny Jacobs, Hendrik Snijders | 2008 |
70 | Van unitmanagement naar multidimensionale organisaties | Hans Strikwerda | 2e druk 2009 |
69 | De toekomst van de arbeidsrelatie. Een essay over wederkerig risicomanagement | Gerard Evers, Ton Wilthagen | 2007 |
68 | De winst van productiviteit. Sturen op resultaat in dienstverlening | Marc Zegveld, Erik den Hartigh | 2007 |
67 | Alliantiebesturing. Samenwerking als precisie-instrument | Ard-Pieter de Man | 2006 |
66 | Controle is goed, vertrouwen nog beter | Kees Cools | 4e druk 2009 |
65 | Maatwerk in overleg | R. Goodijk, A. Sorge | 2005 |
64 | Productiviteit in dienstverlening | B. van Ark, Gj. de Jong | 2004 |
63 | De dialoog als vroege Poortwachter | Aukje Nauta, Guurtje van Sloten | 2004 |
62 | Shared Service Centers. Van kostenbesparing naar waardecreatie | J. Strikwerda | 6e druk 2007 |
61 | Het eindspel. Werknemers hun partners en leidinggevenden over uittreden uit het arbeidsproces | Kène Henkens, Hanna van Solinge | 2003 |
60 | Werk(en) moet wel leuk zijn | J.J. van Hoof e.a. | 2002 |
59 | Knowledge sharing in practice | Marleen Huysman, Dirk de Wit, Kluwer | 2002 |
58 | Arbeidsrelaties op maat: naar een derde contract? | R. Huiskamp, J. de Leede, J.C. Looise | 2002 |
57 | E-business voor gevestigde ondernemingen | Arno Oosterhaven | 200 |
56 | Het onmisbare middenkader | mw. J.I. Stoker, A.W. de Korte | 2e druk 2001 |
55 | Belonen in strategisch perspectief | mw. M.C. Langedijk, mw. P.M.L. Ykema-Weinen | 2000 |
54 | Kennis delen in de praktijk. Vergaren, uitwisselen en ontwikkelen van kennis met ICT | M. Huysman, D. de Wit | 2000. |
53 | De bakens verzet; publieke taakorganisaties in verandering | J.M.M. Sopers | 1999. |
52 | Managementconcepten in beweging: tussen feit en vluchtigheid | L. Karsten, K. van Veen | 1998. |
51 | De waarde en waarden van concerns | Hans van Londen | 2e druk 2000. |
50 | Rijden managers door rood licht? | Hans Wissema m.m.v. M.J. Langenberg, A.M. Messing | 1997. |
49 | Decentralisatie van personeelsmanagement. Het dilemma tussen ondernemen en besturen | D.J.B. van der Leest, G.R.A. de Jong, P.W.M. van Haaren | 2e druk 2000. |
48 | Management van employability. Nieuwe kansen in arbeidsrelaties | J.B.R. Gaspersz, E.M. Ott | 3e druk 1998. |
47 | Besturing van professionele organisaties. Van praktijk naar onderneming | A.B.M. van Poucke, H.E. van Wijk | 1995. |
46 | Management transfers. Kansen en risico's bij het werven van extern management | D.J. Schoenmaker, B. Boivin | 1995. |
45 | Horizontale synergie. De lastige praktijk van het realiseren van synergie bij decentrale ondernemingen | G.J. Wijers | 1994. |
44 | Unit management II: Ondernemerschap en samenhang in de gedecentraliseerde onderneming | Johan G. Wissema | 3e druk 2001. |
43 | De nieuwe werknemer?! | A.W. de Korte, J.F. Bolweg | 3e druk 1996. |
42 | Verplatting van organisaties | D. Keuning, W. Opheij, T.H. Maas, J. Duyser | 2e druk 1993. |
41 | Veertig-plussers in de onderneming | J.G. Boerlijst, B.I.J.M. van der Heijden, A. van Assen | 2e druk 1994. |
40 | De manager en het verzuim. Een beter bedrijfsresultaat met minder ziekteverzuim en minder arbeidsongeschiktheid | Th. Broersen, V. Vrooland | 2e druk 1993. |
39 | Unit management: Entrepreneurship and coordination in the Decentralised firm | Hans Wissema, Financial Times | 1992. |
38 | Marktgericht ondernemen. Management van continuïteit en vernieuwing | Piet Bolwijn, Ted Kumpe | 4e herziene druk 1998. |
37 | Inzicht in uitbesteding. Ondernemingsstrategie en besturing | G. Hiemstra, J.J. van Tilburg | 2e druk 1993. |
36 | Flexibiliteit binnen stabiele arbeidsrelaties. Mogelijkheden van interne arbeidsflexibiliteit | C.D. Loen, P. van Schilfgaarde | 1990. |
35 | Verzelfstandiging. Strategische en organisatorische overwegingen voor het zelfstandig maken van concerndochters | R.A.P. Annink | 1990. |
34 | Leiden en leren leiden | Hans van Londen | 2e druk 1990. |
33 | De flexibele onderneming. Mogelijkheden en instrumenten om de flexibele inzet van personeel te vergroten | P. van Schilfgaarde, W.J.M. Cornelissen | 1988. |
32 | De drie raden, het samenspel van Raad van Bestuur, Raad van Commissarissen en Ondernemingsraad | J.Z. Heijink | 1988. |
31 | VUT, nu en straks | D.B.J. van Koningsveld | 1988. |
30 | Bedrijfscultuur: diagnose en beïnvloeding | G. Sanders, B. Neuijen | 8e druk 2009. |
29 | Unit management: het decentraliseren van ondernemerschap | Hans Wissema | 4e herziene druk 1991. |
28 | Angst voor veranderen? Een mythe! | Hans Wissema, H.M. Messer, Hans Wijers | 7e druk 1996. |
27 | Flexibele automatisering, een uitdaging voor management | J.G. Boerlijst, J.J. Krabbendam, P. van Schilfgaarde, J.A.M. Willenborg | 1985. |
26 | Automatisering binnen Personeelszaken | A.M. Bunjes, G.J.A. Visser | 1985. |
25 | Arbeidsduurverkorting; een beroep op creativiteit | L.M. van Hoogstraten-van Embden Andres | 2e druk 1984. |
24 | Management bij stagnatie | P. van Schilfgaarde, T. Keuzenkamp, C.G. Zandvliet | 1983. |
23 | Leiding, besluitvorming, medezeggenschap | J. Geersing, J. van Delden | 1983. |
22 | Trends in het sociaal beleid | B. van Dijkum-de Jong | 1982 |
21 | Deeltijdarbeid in het bedrijf | N. Schoemaker, A. van Gageldonk, M. Demenint, A. van Vianen | 1981. |
20 | Ongeschoolde arbeid, R. Kagie | N. Bakker | 1981. |
19 | Begeleiden van veranderingen in organisaties | Coöperatief Adviesbureau voor personeelbeleid b.a. | 1979. |
18 | Rendement van sociaal beleidsonderzoek | M. van de Vall, B. van Dijkum-de Jong | 1979. |
17 | Inkomens op tafel | Nederlandse Stichting voor Psychotechniek | 1977. |
16 | Ondernemingsraden en medezeggenschap | B.W.M. Hövels, P. Nas | 1976. |
15 | Inspraak bij benoemingen | E. Cools, B. van Dijkum-de Jong, G.P. Hauer, A. Platteeuw, H.H. Smits | 1976. |
14 | Academici in het bedrijfsleven | G.M. van den Bosch-Zuidgeest, J.M. van den Broek, P.J. van Ginneken, J.J. van Hoof, A.L. Mok, P.J.H. van Montfort | 1976. |
13 | Ploegenarbeid, waarom, wanneer en hoe? | J.R. de Jong | 1974 |
12 | Sociale aspekten van fusies | N. Geerlings, J. Riemersma, H. Sytstra e.a. | 1974. |
11 | Een schets van een onderzoeksmodel van de arbeidsmarkt. Uitgangspunt voor discussie | P.A. Koefoed | 1973. |
10 | Het hoe en waarom van variabele werktijd | B. van Dijkum-de Jong, | 2e druk 1972. |
9 | Direkteuren over arbeidsmotivatie en personeelsbeleid | J.A.P. van Hoof, P. Nas, J. Pouwels, J.M. van Westerlaak | 1971. |
8 | Vakbeweging en onderneming in Nederland | P.H. van Gorkum, H.H. van Zuthem, | 1969. |
7 | Meebetalen aan sociale verzekeringen | J.H.G. Segers, Ph.C. Stouthard, J.M.H. de Zwart, F.J.H.M. van der Ven, R.A.N.M. de Wit | 1968. |
6 | Medezeggenschap | H.J. van Zuthem, A. Wynia, 2e druk 1968. | 2e druk 1968. |
5 | Bedrijfsautomatisering | G. Brenninkmeijer, J. Dekker, H. Feitsma, | 1967. |
4 | Beloningsmethodieken | H. Thierry,. | 1966 |
3 | Arbeidstijdverkorting | 1965. | |
2 | De verhouding beambte-arbeider | 2e druk 1965. | |
1 | Wijziging van de loonuitbetalingstermijn. Een overzicht van positieve en negatieve aspecten | 1962. |